|
Tanıyalım: “Ala” adı Türk Dil Kurumu kaynaklarına göre “Karışık renkli, çok renkli, “ anlamındadır. Yine açık kestanenin hâkim olduğu karışık renklenmeyi ve siyah halkaları da tanımladığı aynı kaynakça belirtilmiştir. Bu nedenle halkalı, karışık renkli balık anlamına gelen “ALABALIK” terimi Azerbaycan’dan Kafkasya’ya tüm Türk coğrafyasında aynen kullanılmaktadır.
- Salmo salar Linnaeus (Atlantik Salmonu)
- Salmo trutta f.trutta Linnaeus (Deniz alabalığı)
- Salmo trutta f.fario Linnaeus (Dere alabalığı)
- Oncorhynchus mykiss Walbaum (Gökkuşağı alabalığı)
- Salvelinus fontinalis Mitchill (Kaynak alabalığı)
- Salvelinus alpinus Linnaeus (Alp alabalığı)
- Salvelinus namaycush Walbaum (Göl alabalığı)
Dünyada en çok tanınan ve bulunan alabalık türleridir.
(Salmo trutta), Salmonidae familyasının en tanınmış üyesidir. "Alabalık" diye adlandırdığımız balıkların hepsi Salmonidae ailesine ait değildir ve sadece tatlı sularda bulunmazlar. Bir kısmı da hem denizde hem tatlı suda yaşamlarını sürdürür. Denizlerle ilişkilerine göre Atlantik türlerine Oncorhynchus ve Pasifik türlerine Salvelinus cinsleri denir. Yaşam ortamı bakımından berrak, temiz, serin ve oksijen yönünden zengin suları tercih eden alabalık halkımız tarafından özellikle etinin lezzetli oluşuyla anımsanan balıklar arasında bulunmaktadır. Morfolojik bakımdan yağ yüzgeci ile karakterizedirler. Alabalığın dünyadaki her üç ailesine ait pek çok yöresel alt türleri bulunmaktadır.
Genus Salmo
- Adriatik alası , Salmo obtusirostris
- Kahverengi Alabalık, Salmo trutta
- Anadolu alabalığı (Salmo trutta platycephalus)
- Abant alabalığı (Salmo trutta abanticus)
- Karadeniz alabalığı (Salmo trutta labrax)
- Kafkas alabalığı (Salmo trutta caspius)
- Büyük benekli alabalık (Salmo trutta macrostigma)
- Deniz alabalığı (Salmo trutta trutta)
- Dere alabalığı (Salmo trutta forma fario)
- Göl alabalığı (Salmo trutta lacustris)
- Aral alabalığı (Salmo trutta aralensis)
- Garda alabalığı (Salmo trutta carpio)
- Marmorata alabalığı (Soçi nehri alası)-(Salmo trutta marmorata)
- Amu-Darya alabalığı (Salmo trutta oxianus)
- Ron alabalığı (Salmo trutta rhodanensis)
- Balkan alabalığı (Salmo trutta dentex)
- Ezenami alabalığı (Salmo trutta ezenami)
- Makedonya alabalığı (Salmo trutta balcanicus)
- Italyan alabalığı (Salmo trutta cettii)
- Boşnak alabalığı (Salmo trutta taleri)
- Fibreno alabalığı (Salmo trutta fibreni)
- Yassıkafa Ala (Flathead), Salmo platycephalus
- Ohrit alası , Salmo letnica
- Sevan alası, Salmo ischchan
Genus Oncorhynchus
- Apaçi alası, Oncorhynchus apache
- Seema alası , Oncorhynchus masou
- Cutthroat alası, Oncorhynchus clarki(amerikada yöresel pek çok endemik alt türü vardır)
- Gila alası, Oncorhynchus gilae
- Altın ala, Oncorhynchus aguabonita
- Gökkuşağı alası , Oncorhynchus mykiss
- Meksika altın alası, Oncorhynchus chrysogaster (Meksikada 8 alt türü vardır)
Genus Salvelinus
- Artic alası, Salvelinus alpinus
- Aurora alası, Salvelinus fontinalis timagamiensis
- Çay alası, Salvelinus fontinalis
- Boğa alası, Salvelinus confluentus
- Dolly Varden alası, Salvelinus malma
- Göl alası, Salvelinus namaycush
- Gümüş ala, Salvelinus fontinalis agassizi
Anatomi:
Alabalıkların dikenli yüzgeçleri yoktur. Tümünün sırtında kuyruğa doğru sırt yağ yüzgeci bulunur. Değişik çevrelerde yaşayan alabalıklar farklı desen ve renklerde olsalar da aynı türden olabilirler bu ton ve desen farkı kamuflaja yöneliktir. Örneğin denizden beslenip dönen bir ala derde yaşayan kardeşine göre daha gümüşi bir tonda görünebilir. Yine çevresi ağaçlarla zemini kayalıklarla kaplı bir derede yaşayan alabalık göle girdiğinde daha farklı bir desen ya da renkte olabilir. Doğada yaşayan alabalıklar kültür ortamında üretilenlere göre daha parlak ve canlı renklere sahiptir. Özellikle gök kuşağı alabalıkların havuzlardan kaçanları ya da bilinçsizce doğal sulara bırakılanlarında bu farkı alabalık avcıları mutlaka görmüşlerdir. Amerika da yapılan bir araştırmada çay alası, gümüş alası ve Aurora alaları oldukça farklı renk ve desende görünseler de genetik araştırmalarda tümünün Salvelinus fontinalis olduğu anlaşılmıştır. Sonuç olarak özetleyecek olursak farklı ton renk ve desenler farklı alabalıkları göstermeyebilir.
Köken
Kuzey Amerika, Kuzey Asya ve Avrupa’nın doğal türüdür. Avustralya ve Yeni Zelanda da alabalık yoktur. 19 yüzyıl başında İngilizler kahverengi alabalığı Avrupa dan Gökkuşağını da Kaliforniya Sonoma kanyonundan getirmişlerdir. Yeni Zelanda'dakiler kültür cinsi olmayıp “çelik kafa” türüne ait özellikler taşıdığından nehirlerin kaynağına yumurta bırakma göçüne katılmaktadırlar. Bu özellik Avrupa ya getirilen kültür türlerinde gözlenmemektedir.
Yaşam ve diyet
Alabalıklar sıcaklığı 10 - 15 derece arası soğuk, berrak ve bol oksijenli sularda yaşayan, çok hareketli, yüzgeçleri dikensiz, pulları çok küçük, genellikle iç sularda yaşayan çoğunun kamuflaj amaçlı olduğu düşünülen beneklere sahip iç sular için en lezzetli, etçil hayvanlardır. Sinek, böcek ve bunların sudaki larvaları, küçük su böcekleri, kabuklular, balık yavruları vb canlılar ile beslenirler. Yumurtadan yeni çıkmış yavru balıklar, çoğunlukla sudaki sinek larvalarıyla beslenir, büyüdükçe küçük balıklar, tatlı su karidesi, sinekler ve uçan böceklerle beslenir. Tüm diğer balıklar gibi boylarının 1/3 ü oranındaki diğer balılar da alabalığa yem olabilirler. 2-3 yaşlarında İlkbahar ve sonbahar aylarında çiftleşir. Dişi alabalık yumurtalarını çakıl ve kum kaplı dipte, kuyruğuyla karıştırıp açtığı çukura yayar. Hemen yakınındaki erkekte cinsine göre, 45 günle 3 ay arasında açılacak olan yumurtayı döller. Tek bir dişi bir mevsimde 5000-6000 kadar yumurta yumurtlayabilir. Yumurtalardan çıkan alabalık yavrularının % 90'ı ilk üç ay içinde, daha büyük balıklara yem olurlar. Akarsuların gün geçtikçe kirlenmesi, yapılanma ve barajlar bu doğa mucizesi balıkların sayıları gün geçtikçe azalmalarına neden olmaktadır.
 |
Dere-Çay Alası: (Brook trout), Salvelinus fontinalis:
Kuzey Amerika'nın yerli türüdür. Pasifik kökenli tür olarak sınıflamada görülmektedir. Bizim yerli türler gibi oldukça yüksek rakımlı ve soğuk derelerde bulunur. Oldukça parlak renkli bir balıktır. Buz çağından kalma fosilleri de kuzey Carolina Amerika da bulunan bu balık karın yüzgeçlerinin kafa tarafındaki beyaz çizgiyi izleyen siyah hat ile ayırt edilir. Avrupa dan gelen kahverengi ala ve gök kuşağı alasıyla rekabete girememiş ve soyu gün geçtikçe azalmaya yüz tutmuş bir türdür. Bu gün koruma altına alınmışlardır. 16-18 cm kadar bir boya ulaşırlar. 25 cm i aşan çok az kayıt vardır.
Gökkuşağı Alası: (Rainbow trout), Oncorhynchus mykiss:
 |
 |
 |
Balıkçı tezgâhlarında sürekli gördüğünüz en tanıdık olduğunuz alabalık cinsidir. Her üç resimde gökkuşağı alasına aittir. Amerikalılar en alttaki açık renkte ve daha parlak olan doğal türüne “çelik kafa” da demektedirler Yukarıda da belirttiğimiz gibi kamuflaja yönelik olduğu düşünülen suyun durumuna ve kısmen de vahşi yaşamdaki beslenme sebebiyle renk ton desen ve parlaklık farklılıkları görülebilir. Kaynağı “Sierra Nevada” olarak bilinir. Yanal çizgi üzerindeki kırmızı-pembemsi gök kuşağı gibi merkezden çevreye doğru dağılan uzunlamasına bir kuşak şeklindeki bant ve başı ile sırtındaki küçük siyah noktalardan ayırt edilir. Diğer türlere oranla mikroplara ve çevreye daha dayanıklı olduğundan dünyadaki en yaygın kültür türüdür. Doğal alabalıkların bulunduğu sularda rekabete girdiği alalara daima hâkim olur. Yurdumuzda en tanınmış ve en çok avlanan türlerden biridir. Adını, bedenini yanlarından boylu boyunca uzanan kırmızı, pembe kuşaktan alır. Üreme dönemi ereklerde bu kuşak daha göz alıcı olur. Alabalık türleri içinde sıcağa en dayanıklı türdür. Su ısısı 15 derecenin altında bulunan tüm akarsu ve göllerinde üreyebilir. Hızlı gelişir 1 yılda 250 gr. ağırlığa ulaşır. Oltayla 25 - 30 cm.den 45-50 cm. büyüklüğünde kadar olanlar yakalanabilir. Cinsi olgunluk 2-3 yaşında, üreme ilkbahar aylarında olur. 1 kg ağırlığında 1500-2000 yumurta verir. Çevre koşularına çok iyim göstermesi, nispeten yüksek sıcaklıklara dayanıklı olması, yapay yemlerle beslenmesinin kolay olması nedeniyle tüm dünyada yetiştiriciliği yaygın olarak yapılmaktadır. Ancak Ülkemizin doğal türü değildir. Bu tür bir kültür (İnsan eliyle üretimi yapılan) türüdür.
Anaç olarak hep aynı kaynakların seçilmesi nedeniyle bu türe ilişkin genetik havuzu giderek daralmıştır. Kısmen bunun da sonucu olarak ve bu türün üreyebilmesi için gereken karın kasları zaten yeterince gelişmediğinden üretim için bu balıkların elle sağılmaları gerekmektedir. Üretim balığı olması nedeniyle bu tür genetik olarak hastalıklara dirençli hale getirilmiştir. Bu nedenle bazı mikropları taşısalar da hasta olmazlar. İşte bu nedenlerle kontrollü sularda ve havuzlarda çiftlik üretimi için uygundurlar. 1970 li yıllardan itibaren son yıllara kadar bu tür, giderek yok olan doğal alabalıkların yerine iç sulara bırakılmıştır. Ancak taşıyıcı olduğu hastalıklar ile doğal alabalık türlerinin hastalanmasına ve daha da yok olmuştur. Ayrıca bir yandan da doğal türlerin hem yumurtalarını ve yavrularını yok etmiş hem de hayatta kalabilenlerle yem rekabetine girerek doğal türler için tehlike oluşturmuştur. Bu tür ülkemiz doğal suları için potansiyel olarak oldukça tehlikeli bir türdür Dernek yönetiminde olduğumuz dönemdeki çalışmalarımız sonucu bu gün için resmi makamlarca doğal alabalığın yaşadığı sulara artık bu tür bırakılmamakta olup balık avını düzenleyen tebliğ de potansiyel tehlikeli tür olarak yer almaktadır.
Kahverengi Alabalık : Salmo trutta
 |
Avrupa ve Anadolu’nun , hatta kuzey Asya’nın yerli alasıdır. Tam bir dere balığıdır. Hayatının çoğunu derelerde geçirir . Akıntısı dereden gelen göllerde de bulunur. İç su balıkları içerisinde eti en lezzetli olanıdır. Çok güçlüdür akıntıya ters ve 1-2 metrelik sıçramalarla daha yüksek şelalelere bile çıkar. Oksijeni bol soğuk sularda yaşar. 2500 mt yükseklikteki kaynak sularında bile bulunur. Ülkemizde yaşayan türlerinde genellikle solungaçlardan kuyruğu kadar gövdede kırmızı benekleri vardır. Bu türlerin temelinde benekler sarımsı-kahverengimsi kırmızı, portakal rengi de yâda etrafı gölgeli siyah lekeler şeklindedir. Etçi balık olup sulardaki sinek larvaları, kabuklu canlılar ve diğer balıkların larva ve yavruları ile beslenir. Kum,çakıl zemine 20-25 cm eninde ve oval olarak hazırladığı çukurlara sonbahar aylarında yumurtlar. Yavrular su sıcaklığına bağlı olarak 3-4 ay arasında çıkar. Dişi balık 1000 ile 1500 arasında yumurta bırakır. Dere alalalarında cinsi olgunluk 3 yaşlarında tahminen 20 cm kadarken olur. İyi koşullarda 40 cm boy ve 1 kg. kadar çıkarlar. Yurdumuzda yakalananlar genellikle 20-25 cm boyunda 250 gr. ağırlığındadır.
1758 yılında Linnaeus tarafından sınıflanmıştır. Salmo trutta Linnaeus, 1758 . 1850 yılında Izaak Walton tarafından o zamanki sömürge zihniyetinde İngilizlerin sembolü olarak dünyadaki sömürgelerine götürmek üzere kültürü üzerine yoğun çalışılmış ve üretilmiştir. Ünlü tarihçi Alfred Crosby’nin kayıtlarına göre 1864 de Tazmanya’ya, 1867 de Avustralya ve Yeni Zelanda’ya 1876’da Güney Afrika ya götürülürken 1883 yılında bu kez Almanlar tarafından Northville ve Michigana aşılanarak Amerika kıtasına taşınmışlardır.5 yılda 45 eyalete aşılanan kahverengi ala 34 eyalette yaşamını sürdürebilmeyi başarmıştır. Crosby sömürgecilik anlayışında bu taşımaya “EKOLOJİK EMPERYALİZM” adını vermektedir
Az yumurta verir ve çok yavaş büyür , uzun kuluçka döneminin olması, havuz koşullarında yem alımının kötü olmasından dolayı tabi ortam dışında üretmek çok zordur. Doğu kara denizde bazı yörelerde ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nde doğal alabalık üretimi ile ilgili çalışmalarda denenen türdür. Bu çalışmalardan olumlu haberler gelmektedir. Bu tür için boy limiti 20 cm olarak belirlenmiştir. Bu boyun altında olan balıkların mutlaka salıverilmeleri bu balık neslinin devamı için son derece büyük önem taşır. Türü daha yakından tanımak koruyarak avlanmanın temelidir.
Anadolu alabalığı (Salmo platycephalus)
Bilimsel olarak ilk kez 1968 yılında R. J. Behnke  . tarafından tanımlanmıştır. Literatürde yeni tanımlanan bir balık olduğu için maalesef Geldiay ve Balık’ın 1988 deki çalışması ve Alp ve kara’nın 2004 deki çalışmalarında da değindikleri gibi henüz bu konuda yeterince araştırma yoktur. 2004 yılında Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesinden 2 araştırıcı (Alp ve Kara) yaptıkları çalışmada Ceyhan, Seyhan ve Fırat Havzalarındaki doğal türleri araştırırken bu türe sadece yukarı Seyhan havzasında rastladıklarını ve ortala boylarının 9-17 cm arasında olduğunu , yakaladıkları en büyük boyun 48 cm olduğunu rapor etmişlerdir. En sık yakalananların ise 1-2 yaşında olduğunu , yakaladıkları en yaşlı bireyin 10 yaşında olduğunu bildirmişlerdir. Anadolu alabalığı sadece Türkiye’nin orta güneyinde özellikle Seyhan ırmağı sisteminde yaşayan bir alabalık türüdür. En büyükleri 50 cm boyuna ulaşa bilmektedir. Kemikli balıklar takımının, alabalıkgiller (Salmonidae) familyasından, 25-50 cm kadar uzunlukta, üstünde büyük lekeler bulunan, Türkiye’ nin tatlı sularında yaşayan bir türdür
Abant Alası: (Salmo trutta abanticus)
Tortonese tarafından sınıflanmıştır. Bolu bölgesine has sadece Abant gölünde bulunan türdür ancak yinede Abant'a yakın göllerde, Yedigöller ve civarındaki derelerde de bulunur, Abant'a 100 km uzağındaki Beypazarı Karagöl de Abant alasına tıpa tıp benzeyen alabalık vardır. Vücudunu açık kahverengi üzerine siyah iri siyah benekler kaplamıştır. Kuyruk yüzgeci diğer alabalıklara nazaran daha bariz çatallıdır. Maksimum olarak 1 kg. kadar olanları vardır. Fakat yakalananlar genellikle 250 gr. kadardır. 3 yaşında cinsi olgunluğa ulaşan Abant alası, balığın büyüklüğüne göre değişen 4. 4,5. 5 mm çapında yumurta verir. Her bir balık 1000 adet civarında yumurta bırakır. Yumurtalardan yavru balıklar 7 C. de iki ayda çıkar. 7 yaşına gelmiş balıklarda yumurtalar çok büyük olmasına rağmen döl tutma oranları düşüktür
Karadeniz alabalığı-Deniz alası: (Salmo trutta labrax)
Pallas tarafından sınıflandırılmıştır. Yurdumuzda tatlı sularda üreyip denizlerd e . Ybüyüyen tek türdür. Doğu Anadolu’nun Karadeniz’e dökülen nehirlerinde ve tüm Karadeniz sahillerinde bulunur. Vücut zeytin yeşili ağırlıklı üst kısımlar sarımtırak, yanlar daha açık, karın beyazdır. Sırt yüzgeçlere yakın siyah benekler bulunur, yüzgecin deriye birleştiği yerlerde kırmızı lekeler vardır. Cinsi olgunluk 3-4 yaşında olup, berrak ve bol oksijenli akarsuların kaynak kısımlarındaki kum ve çakıllara yuva yaparak Sonbahar aylarında yaklaşık 1200- 1600 civarında yumurta bırakır. Yavrular 3 - 3,5 ayda çıkar. Maksimum ömürleri 10.12 sene olup ömürlerinin çoğunu göl ve akarsularda geçirir. Ağırlık olarak 25-30 kg. kadar çıktığı olur, ancak avlanabilenler 6-7 kg. kadardır. Çoğunlukla tatlı sularda avlanır. Koruma altındadır
Kafkas Alası-Aras alası :(Salmo trutta caspius)
Yurdumuzun Doğu Anadolu bölgesindeki nehir ve akarsularında bulunur. Aras nehri ve çevresindeki akarsularda bolca rastlanır. Oksijeni bol soğuk sularda yaşar. Vücutları siyahımsı gridir ve vücutlarının ön kısmı ve başlarının üstünde bulunan koyu lekeler mavimsi halkalarla çevrilidir. Yan çizgileri boyunca ve alt taraflarında kırmızı benekleri ve solungaç kapaklarının ön tarafı üzerinde bir leke ve sırt yüzgeçlerinde de lekeler vardır. Hafif girintili bir kuyruk yüzgeçleri vardır. Karın bölgesi gümüşi parlak renktedir. Gözler oldukça iridir. 5 - 7 C de sonbaharda yumurta bırakırlar. 5-6 kg kadar büyüyebilir ancak avlananların ağırlığı 200-300 gr. geçmez.
Büyük benekli alabalık -Kızıl ala-Kırmızı benek:(Salmo trutta macrostigma)
Büyük benekli alabalık ya da Dağ alabalığı (Salmo trutta macrostigma), 1858 de Dümeril tarafından tanımlanmıştır. Salmonidae familyasından Türkiye'nin en büyük ve yaygın alabalık türüdür. Türkiye'nin güneyinde, doğusunda, kuzey doğusunda ve diğer bölgelerden kopuk bir şekilde ege bölgesinin kuzeyinde bulunur. Özellikle orman içi sularda yaygındır. Siyahımsı gri renkli vücudu mekik şeklindedir ve yan tarafları yassıdır. Sırt yüzgeci siyah lekeli ve kuyruk yüzgeci çatallıdır. Yan çizgisinin üzerinde küçük noktaların kümeleşmesinden meydana gelen bir sıra iri kırmızı ya da siyah benekleri bulunur. Resimlerde benekler sayılabiliyor.
Büyük benekli alabalıklar ortalama 30 cm uzunlukta ve 0,5-1 kilo ağırlıkta, en büyükleri 1 metre ve 25 kilo kadar olurlar. Üreme zamanları Eylül ayından mart ayına kadar uzanır. Yumurtlaması soğuk (5-7 C°), berrak ve bol oksijenli orman içi akarsularının kaynak kısımlarında sonbaharda olur. 3,5-4,0 mm çapındaki yumurtalardan larvalar 400 gün derece civarında çıkar. Karnivor olup, sulardaki sinek larvaları, kabuklu canlılar ve diğer balıkların larva ve yavrularıyla beslenirler.
 Büyük benekli ala İtalya, Polonya, Korsika adaları, Çekoslovakya, Rusya , Batı Asya ve Kafkaslarda da görülür. Özellikle İtalya ve Korsika adasının adeta milli tatlı su balığıdır. Sadece macrostigma üzerine İtalya da pek çok web sayfası bulunmaktadır. 2009 yılının ilk aylarında Avrupa birliği Korsika adasındaki macrostigma neslinin arttırılması için üretme amaçlı 2 yıllık bir projeye 2 milyon Euro kaynak vermiştir. Proje balık avı federasyonuna su ürünleri fakültesindeki doktora öğrencilerinin çalıştırılması koşuluyla verilmiştir. Böylece hem öğrenciler ülkelerinin doğal zenginliklerini bizzat üretime katılarak öğrenirken projenin oto denetimi sağlanacak hem de öte yandan balık avı federasyonu da popülasyonu arttırmış olacaktır. Bu türe ait resimler bu projeden alıntıdır.
Deniz alabalığı (Salmo trutta trutta) 
18 ° C - 24 ° C arası suları seven Asya ve Avrupa'nın kuzeybatı kıyısı ile Amerika da yaygın görülen bir türdür. Avustralya çevresinde de rapor edilmiştir. Fusiform vücudu ve 18-19 ışınları olan kuyruğu vardır. Vücudu gri ağırlıklı olup mavi tonlarında noktalar içerir. Yanal çizgi çevresinde genellikle portakal renkli , soluk haller vardır. Üzerinde renkli kırmızı kenarlı yağ yüzgeci ile ayırt edilir. Yaşam döngüsü somona benzer İlk 6 ayını tatlı suda geçirdikten sonra 5 yaşına kadar denizlerde yaşar 5 yaşından sonra cinsel olgunluğa erişip tatlı sulara yumurtlamak için geri döner . Dağlık alanlarda büyük akarsuları tercih eder. Batık kayalar, su akışını kesen otlar çevresine yumurtlar. Dişileri yaklaşık 10,000 yumurta bırakır. Çoğunlukla sucul ve karasal böcekler ile beslenirler. Ayrıca küçük kabuklular ve yumuşakçaları da yerler. Küçük balıklarda habitatın önemli bir kısmını oluşturur.
Dere alabalığı -Gürün alası-Akdere alası:(Salmo trutta forma fario) 
Dere alabalığı (Salmo trutta forma fario), Salmonidae familyasından Avrupa da çok yaygın olan bir alabalık türü. Johann Julius Walbaum tarafından 1782 de adlandırılmıştır. Avrupa’nın bazı bölgelerinde Amerika'dan getirilmiş olan gökkuşağı alabalığı bu yerli alabalık türünün neslini tehlikeye sokmuştur. Bu alabalığın bir de sadece Türkiye'de, Sivas'ın Gürün Gökpınar kaynağında görülen bir alt türü mevcuttur. Adına Gürün’de heykeller dikilen bu balık aynı zamanda Trakya’nın bazı derelerinde vardır.
Rengi yaşadığı ortama göre değişken olup, genellikle sırt yeşilimsiden kahverengine kadar değişen renkte, yanlar daha açık, karın parlak renktedir. Baş ve yanlarda sarıdan altın rengine kadar değişen bir renk tonu vardır. 40-50 cm boya ve 0,5-1,0 kg ağırlığına kadar çıkabilirler.
Yaşadıkları alanın büyüklüğüne bağlantılı olarak böcek ve böcek larvalarından, sinek ve sinek larvalarından, küçük balıklardan ve yengeçlerden beslenirler, iribaş (kurbağa yavrusu) ve küçük dişi kurbağaları da yerler, ama dere alabalıkları arasında yamyamlık da yaygındır.
 Akarsularda dere alabalığı, uygun vücut şekli ile çok hızlı hareket edebilir. Avlanırken su bitkilerinin arkasına saklanır ve sonra ani bir atılış ile saldırır. Tipik soğuksu balığı olan dere alabalığı berrak, bol oksijenli soğuk sularda özellikle akarsularda bulunur.
Üremeleri Ekim-Aralık ayları arasında, akarsuyun kaynak kısımlarına yakın çakıllık, kumluk yerlerde olmaktadır. Bulunduğu akarsuda kaynağa doğru kısa bir yumurtlama göçü yapar. Larvalar su sıcaklığına bağlı olarak 200 250 gün / derece arasında çıkarlar.
Dere alabalığının bazen diğer bir Salmonid olan Salvelinus fontinalis ile karışımı üzere garip çizgili melezler meydana gelir. Bunlara “Kaplan alabalığı” denir.
Göl alabalığı (Salmo trutta lacustris)
Linnaeus tarafından sınıflandırılmıştır. Deniz ve dere alabalıklarının bütün özelliklerini gösterir. Yalnızca rengi ve daha tombul vücut yapısı ile onlardan ayrılır. Asıl rengi gümüşî, gümüşî gri veya kahverengimsi; sırt yan ve karın kısmına kıyasla daha renkli, hafif kahvemsi veya yeşilimsidir. Vücudun yan ve sırtı büyük siyah beneklerle kaplı, bunların arasında portakal veya gül renginde lekeler bulunur. Bu balıklar, soğuk ve derin dağ göllerinde, orman içi göllerde yaşarlar. Karnivor olup, diğer balıklar ve su canlıları ile beslenirler. İyi beslenme koşullarda 20–25 kg ağırlığa ulaşabilir. Gerçekten lezzetli ve amatör balıkçılık açısından değer taşıyan bir alabalıktır. Türkiye'de bazı orman içi göllerde, Doğu Anadolu Bölgesinde ki su özellikleri uygun göllerde mevcuttur.
Ayrıca komşu coğrafyalarda şu balıklar bulunmaktadır.
- Aral alabalığı (Salmo trutta aralensis)
- Garda alabalığı (Salmo trutta carpio)
- Marmorata alabalığı (Soçi nehri alası)-(Salmo trutta marmorata)
- Amu-Darya alabalığı (Salmo trutta oxianus)
- Ron alabalığı (Salmo trutta rhodanensis)
- Balkan alabalığı (Salmo trutta dentex)
- Ezenami alabalığı (Salmo trutta ezenami)
- Makedonya alabalığı (Salmo trutta balcanicus)
- İtalyan alabalığı (Salmo trutta cettii)
- Boşnak alabalığı (Salmo trutta taleri)
- Fibreno alabalığı (Salmo trutta fibreni)
Kaynaklar
Eğer elinizde sınıflanmış yada sınıflayamadığınız alabalık fotoğrafları varsa lütfen yollayınız, adınızla yayınlarız.
|
